Nếu Hà Nội nổi tiếng với cốm làng Vòng thì Yên Bái lại khiến bất cứ du khách nào cũng phải say lòng bởi cốm Tú Lệ – Thức quà bình dị từ những thửa ruộng bậc thang nơi vùng núi Tây Bắc.
Vài nét về cốm Tú Lệ, thức quà đặc sản của Yên Bái
Mỗi độ thu, khi sắc vàng rưc rỡ phủ lên những thửa ruộng bậc thang nơi Mù Cang Chải, La Pán Tẩn, Chế Cu Nha,..cũng là lúc mùa cốm Tú Lệ vào mùa. Chẳng có gì xa lạ khi những túi cốm Tú Lệ trở thành thứ quà mà bất cứ du khách nào cũng gói gém mang về dưới xuôi.
Khoảng tháng 9- 10 hàng năm chỉ cần đi qua hai bên đường dọc Tú Lệ, bạn có thể ngửi thấy thấy hương thơm nhẹ nhàng cùng những tiếng chày đập nhịp nhàng khắp thôn bản. Không giống cốm làng Vòng Hà Nội, cốm Tú Lệ Yên Bái hạt mềm, dẻo, thơm và hậu vị có một chút đắng sau đó chuyển sang vị thanh và hơi ngọt. Ăn một lần là nhớ mãi không quên.
Cốn Tú Lệ – Không chỉ là đặc sản mà còn là biểu tượng văn hóa
Với những người con Yên Bái, cốm Tú Lệ không chỉ là đặc sản mà còn gắn liền với những giá trị văn hóa vô cùng ý nghĩa. Trong tiềm thức của người dân nơi đây, cốm giống như kí ức trong trẻo, lưu giữ những hoài niệm của tuổi trẻ. Bởi thế mà, họ nâng niu, tỉ mẩn trong từng bước làm cốm.
Qúa trình tạo nên một món cốm hoàn hảo mất rất nhiều công sức và đòi hỏi sự tỉ mỉ.Ngay từ sớm tinh sương, người dân sẽ ra đồng lựa những hạt lúa còn ngậm sữa thời kỳ đang uốn câu về tuốt. Lúa làm cốm không được vò hay đập mà phải tuốt rồi sàng bỏ hạt lép, sau đó mới đãi qua nước và cho vào chảo rang.
Rang cốm là bước quan trọng nhất. Muốn cốm thơm ngon, mềm dẻo phải là bếp lò đắp bằng xỉ than, dùng củi và chảo rang phải bằng gang đúc. Rang nhỏ lửa, đảo đều tay cho tới khi hạt lúa nóng đều và tỏa ra mùi thơm nhẹ.
Sau khi rang xong sẽ để nguội và đem giã. Khi đó một người đạp chầy, một người đảo bằng đũa cả để cho hạt cốm không bị nát. Thông thường để vỏ chấu tách ra và hoàn thành một mẻ cốm cần khoảng 10 lần giã. Khi mẻ cốm hoàn tất sẽ dùng sàng để lọc tiếp để chọn ra những hạt đẹp nhất, có màu xanh mướt rồi dùng lá dong gói lại. Nhờ đó mà giữ trọn vị thơm, độ dẻo của “hạt ngọc xanh” Tú Lệ.
Những hạt cốm xanh mướt là thành quả của quá trình chế biến tỉ mỉ, cẩn thận. Và khi thưởng đặc sản cốm Tú Lệ Yên Bái, bạn nên chậm rãi để cảm nhận trọn vẹn hương vị tinh túy của đất trời trong những gói cốm đong đầy. Nếu có dịp ghé qua Yên Bái, hãy thử một lần thưởng thức cốm Tú Lệ nhé.