Người Thái là một trong số các dân tộc thiểu số cư trú tại mảng đất Tây Bắc đại ngàn. Với hơn 1200 năm lịch sử phát triển, người Thái đã xây dựng được một nền văn hóa đặc sắc rất riêng. Trong bài viết sau đây, Rum Quán sẽ giới thiệu tới các bạn tục làm vía của người Thái. Cùng theo dõi xem tục lệ này có gì đặc biệt các bạn nhé!
Ý nghĩa của tục làm vía
Không ai trong bản người Thái biết tục làm vía có tự bao giờ. Họ chỉ biết rằng khi có người ốm đau, đi xa lâu ngày hay khi dâu mới về nhà chồng, trẻ nhỏ mới sinh thì sẽ được làm vía để cầu bình an, hạnh phúc. Thực chất, làm vía là việc động viên, khích lệ người được làm vía để họ phấn chấn, vui vẻ vượt qua những tai ương trong cuộc sống. Tục làm vía thường giới hạn trong nội bộ gia đình. Một phần tốt đẹp của phong tục này chính là củng cố sự cố kết cộng đồng.
Người Thái quan niệm rằng: Từ khi sinh ra tới lúc chết đi, một người ít nhất phải được 2 lần làm vía. Một lần là “gọi vía” (họng khoắn) khi mới sinh ra để báo vía với ma nhà. Một lần làm vía lúc qua đời để linh hồn không bị lạc lối, tìm đúng đường về với tổ tiên. Ngoài ra, đồng bào còn làm vía chúc mừng. Một cô gái trước khi lấy chồng sẽ được anh em bên nhà mẹ đẻ làm vía để chúc mừng và tiễn sang nhà chồng. Ông bà ngoại chuẩn bị một đôi gà to để làm vía cho các cháu ngoại mỗi dịp Tết đến. Điều này mang ý cầu mong cho cháu có được sức khỏe đi hết 5 con suối, 7 quả đồi mà mắt vẫn sáng, chân vẫn vững.
Cách thức tiến hành của tục làm vía
Thầy Mo sẽ là người đứng ra kết nối với thế giới thần linh để dẫn dắt và thực hiện các thủ tục làm vía. Đồng bào Thái quan niệm vía người ở trong cái áo thường mặc. Do vậy, vào ngày lành tháng tốt được chọn họ sẽ chuẩn bị một túi vải dệt đựng áo của người được làm vía. Bỏ thêm vào túi vải một quả trứng luộc, một con cá nướng chín, sắp một cái vợt xúc cá, một bó đóm dài gần bằng sải tay. Sau khi đã chuẩn bị xong, thầy mo sẽ đeo túi trên vai, cầm vợt xúc cá và bó đuốc đang cháy ngồi xuống gọi vía ở chân cầu thang.
Gia chủ có người được làm vía sẽ chuẩn bị sẵn 1 con gà luộc hoặc lợn luộc chín, 1 bát gạo, 1 gói xôi, 6 chén rượu trắng, 1 bát hương, có hoa quả, bánh trưng, bánh kẹo, 1 bát nước canh luộc thịt để gọi vía đến ăn. Làm vía cho người lớn thường mổ thịt lợn và thầy mo sẽ gọi vía từ trên thiên đàng xuống. Nếu làm vía cho trẻ nhỏ thường gọi vía ở nơi trần gian nơi vía lưu lạc về nhà. Người Thái quan niệm con người có rất nhiều vía cho nên thầy mo sẽ gọi vía từ đầu xuống đến vía thân thể, chân tay đều về đủ.
Sau khi hoàn thiện xong xuôi thủ tục gọi vía, ông mo sẽ gọi cả nhà đến cùng ăn một chút thức ăn trong mâm cúng và uống 2 chén rượu chúc mừng. Gia đình nội, ngoại 2 bên sẽ chúc phúc cho người được làm vía và cầu mong cho đại gia đình luôn mạnh khoẻ và hạnh phúc.
Ngoài tục làm vía, đồng bào dân tộc Thái tại Tây Bắc còn rất nhiều phong tục độc đáo và đặc sắc khác. Tiếp tục theo dõi Rum Quán để cật nhập những thông tin văn hóa du lịch hấp dẫn nhất các bạn nhé!